| |
Imenghan n umarir
amazigh
Tura t: Mayssa rachida EL MARRAKI
Deg issegusa ya imeggura zi 1970 arr d aghira ssentan
imariren d izrawiyyen tarin s tmazight awarni wami dja qao asefru d tenfas
qqiment xef wancucen, qqiment tmecsint zeg wa ghar wa, zi tisartetc ghar
tisartetc wapa. Amenni dewren izrawiyyen d imariren tarin xef tefray amec tarin
deg ighmisen. Senni qqimen smunan tira nsen deg idellisen, maghar ntaf marra min
war yurin, zeg izran, zi tinfas, zeg imedyaten, zi twafitin, zi tmessunam
iweddvar ibaqa qao zi tutrayt n tmazight, mghar ca n igedwiren n wawaren di
twengimin n ca n iwessura udrusen u war twassnen ghar iwdan i yarezzun deg
wazzay a. Rami ssentan tarin smunan idellisen d tefray d uyraw n tirizi n
tmazight d min ghar s yuyren zi tsekla nnes, maca ma itaca ca n yijjen ak umarir
nigh d azrawi yina d min xaf sen itekken d mindi itadfen qao d ibriden d izuray
war djin nsen maca ughir xaf sen ad ten cuqen mahend ad yawedv ameghray ad as
yessiwedv marra min xaf s yura s wawar a wanita yecsin qao timesrayin idjan jar
asen. Ntaf amarir d uzrawi barra i tira nsen d marra min ghar s yuyren d
imxumbar wenni d aghezdis yuyer ghar s netta ixef nnes. Maca axmi gh ad ixarres
ad yawedv ghar umeghray, ad ixarres ad yessiwedv tabrat, anaked, axarres, taycit,
tumart di ca n twaratin, aodar itufu d zzat i ca n iseddan n imenghan d imcubbac
zi marra iklasiten, imenghi yamezwaru ak usekkil d tira, mani gha yafen wi d
asen gha yewcen zeg wakudv nsen mahend ad asen yari nigh ad asen yeoder tira,
amec itghima useqsi: Minzi gha yarin jar kradv n iseklan, ma d asekkil n taorabt?
Ma d asekkil n tlatinit? Ma d asekkil n tifinagh??? Tghiman weddvaren jar wawar
n win yeznuzan d win yeqqaren yessaghen, amenni ar gha fghen zeg imenghi ghar
imenghi nnedvni yedjan d tinoacin i zi d gha yessufegh adellis nnes wenni
yazrawi nni nigh d amarir nni iteddaren di Lmughrib u d amazigh, asxenectir n
tmazirt yetwassen zi rebda u yizwar anegh nessiwer xaf s, mara yenneotar ca n
yijjen zzay sen yufa tinoarcin minzi id gha yessufegh, awarn i imengharn ak
zmann iteffegh zi ta ghar imenghi nnedvni ak tneggaft, tafed marra tineggafin
war tarint s usekkil n tmazight senni tadfed akid sen deg wansa nsen tarebred
akid sen di tira deg uodar di qao timesrayin n uneggef ar gh ad salan imenghi ya,
awarn as tawdved ghar imenghi yameqran netta d bettvu n idellisen id itasen srid
awarn i wefsar, itufud zeg uzrawi nigh d amarir d amzenzu yegwar xef iruqaq
iznuza idellisen nnes ibettva xef yewdan xef imeghrayen, mechar gh ad yezzenz
qao? mechar gh ad yebdva? War nessin??? Itufu d wanita tugha d azrawi d (amarir)
iwawra yattvas n twuriwin icuq attvas n toenkrifin yekka yattvas n imenghan,
ghar umeggaru itaher itenzif.
Mani djant tmesmunin issawaren s usemqar n tusna n tmazight? Mani djant
tsentutin issawaren s tarezzutin d usufegh n marra min yuyren ghar yires n
tmazight?? Mani djan ilmasen issawaren s weyraw d usmuni n marra iklasiten n
tirizi d tsekla n tmazight??? Mani djan marra yina u min teggen di twuri nsen
rami amarir nigh azrawi iteg marra tiwuriwin nnes d dinni war yedjin nnes s yexf
nnes mghar netta? Ar mermi gha swizan akid s ad as ssighen afus n tiwizi maci
wenni n tukkardva, wenni itwasnen di ca zzay sent?
S manaya itufu d umeghnas nni itayes ad issufegh adellis, itayes ad isneflul ca
mammec mma yegga, u zeg ijj n ughezdis nnedvni aqa yamarir nigh (azrawi) itari,
wap itari maci i yexf nnes ura mahend ad ighar min yura netta s yexf nnes, netta
itari i ymeghrayen i waydud i wamur i tafganit qao, d ta d ict n rxezrat nigh d
ijj n ughezdis zi min iteddar uzrawi nigh (amarir) d wa d azzay n tira mani mma
u minzi mma ghar imazighen di Lmughrib..
(Mayssa rachida EL MARRAKI)
|