Tawiza

imala tutlayt ttuman d d afräis (élément) d axatar di tnttit, acku tutlayt ad nttat s imant nns ttajm (au sens de "tirer" de) d tilawt d tnttit d uzwl nns s tmurt mani tlul. s uyad tutlayt tayabanit nttat d tutlayt n tmurt n lyaban mani tlul u tffv d. azwl (nom) nns d ntta d azwl n tmurt n lyaban s iamnt nns. amnni nnit i tutlayt taturkit, tafransist, tacinwit, tafarisit, tahindit... ayad isskan d is tutlayt tddaffaë tammurt u zzays i tkssi tilawt nns. s unalkam, tutlayt d yan n ufräis d amäfaë i tmurt u maci d imzirg (indépendant, autonome).

s tmnaät nniän, ivrfan ur vur sn vas yat n tmurt. maca zmmarn ad sqdcn aïïas n tutlayin yaänin akd uvzdis n tutlayt nsn tanttyant (identitaire). ayad iskan d is tammurt ur ttnfal (changer), s unmgal (au contraire) n tutlayt.

tanttit d tvuni n iwdan vur tmurt nsn:

agmuä (résultat) , dix, is tanttit ur tzmmar ad tili vas (mvar) d yat u maci tuggut (multiple, diverse). acku nttat tddaffaë tammurt u maci açwaë (iri). d tammurt, u maci d iri, i itfkan i wfgan tanttit nns. s uyad ntaf izwlan n ivrfan d izwlan n tmura nsn. avrf ayabani azwl nns d azwl s imanty nns n tmurt n lyaban. avrf acinwi vur s azwl n tmurt nns tacinwit. avrf d tutlayt vursn azwl n tmurt mani tddarn. da i d tuman tammurt d afräis axatar issuncukn tanttit.

tanttit n lmuvrib d yat ur digs tuggut:

timizar mani llant aïïas n tnttitin, tinggura yad tilint msbäant jar asnt s igittutn (limites) icalyanen (territorial) u d ilsyanen (linguistique, atlay), am ntaf di sbbanya, d loiraq d swisra d biljika. di lmrruk ur din bu ca n tmnaät n waorabn mani ssawln awal nsn taoarbt puma ad nini is tanttit tamrrukit tsmuna sin n tnttitin taorabt d tmazivt. umi tammurt n lmrruk tetwassn is nttat d ttammurt d tamazivt, dix, qao imzdav nns nitnin d iamazivn di tnttit nsn, mqqar aïïas zi imzdav ur llin d imazivn dg içuran nsn, acku açur ur itidf dg asbadu (définition) n tnttit.

tanttit d uçwar: (amsäfaë dg uïïun d iddan)