uïïun  141, 

ynyur 2959

  (Janvier  2009)

Amezwaru

 (Page d'accueil) 

Tamazight

is ttmmçla tavalca taorabt xf amussu ashyuni?

Tuqqat

Twafit

Reowin n tayri

Atay n udrar

Français

Pour un Etat amazigh

L'amazighité en captivité

Toi, mon Maroc amazigh

Tamazight, identité millénaire du Maroc

L'écrivain amazigh M.Akounad à Tenerife

Activités culturelles du MCA

Imazighen et Lyautey

Communiqué du CMA

Communiqué d'Amenzu et Amghar

Avis de l'association Tawssna

العربية

هل تختلف القومية العربية عن الحركة الصهيونية؟

ضرورة اندماج الجاليات الأجنبية في الهوية الأمازيغية بالمرّوك

أوباما أو تمازيرت

من أجل تغيير إستراتيجية التغيير

المفيد في مناقشة رأي الأستاذ بولكيد

قراءة في المشروع اللغوي لبوجمعة هباز

الهوية الأمازيغية والإسلام والعربية ببلدات تامازغا

قراءة في الفيلم الأمازيغي

معالمنا في خطر

أسئلة من بين أسئلة

ديوان شعري أمازيغي جماعي

الفنان الفكاهي أزنزار

العرض الأول لمسرحية تايري

الإعلام الإلكتروني الأمازيغي

تاماينوت تراسل وزير التعليم حول تدريس الأمازيغية

ندوة فكرية حول محمد خير الدين

أنشطة ثقافية للحركة بمكناس

بيان جمعية أفريكا

بيان التنسيقية الوطنية للحرة الأمازيغية

كتاب أموسو ن ومالو

جمعية أوسان تجدد مكتبها

تأسيس رابطة مدرسي الأمازيغية

أنشطة الحركة الأمازيغية بأكادير

بيان الحركة  الأمازيغية بوجدة

بيان العصبة الأمازيغية

بيان العصبة الأمازيغية للدار البيضاء

التصريح السنوي للشبكة الأمازيغية

بيان الحركة التلاميذية بأولماس

بيان تنسيقية كاتالونيا

 

 

 

Tuqqat

Yura t: Mimun Amsbrid

 

D tamddit. X tma n yill1 Badi iqqim; issdvfar tittvawin i yorbab n usgnu i kd tturar tfuct; idj n umur ttarra tn d izwraraghn, ict n tikklt ttarra tn d iwraghn, ict nnidvn d imaghighdn… Zg imir ghr imir2 issikka afus nns xf wsghun inndvn i wammas nns: tasarriwt tghns; iswizzdv ghar idj n wzvru d amqran ghar idvarn nns: asghun ikrs xafs. Jar iorbab n usgnu itturarn akd iznzarn3 imggura n tfuct, itwala t: tkka akd tbridt, aqbuc xf uorur, abhrur ighns dg wbyas, tigmmizin zwghnt, ttazzl ad tawdv d tamzwarut ghar tala hma ur s tizzarnt tnuyam uca ad qqimn ayt taddart s fad; itwala t dg iyyar, jar imndi d tmnsixt d tfrawt d bu-idunan, ttkks tugga; itwala t akids adu tzayart, mani ur tiwdvnt tittvawin n iwdan , tfuct n unbdu tghttvr d ijdvadv, ifssi tarzft i d itawi kuy asggwas zg Wprn: tittvawin n Munna twssgnt, ur ttif mayn ghad tini; itwala ixf nns itg s tasddiyt dg iri, idvwdvan nns arjijn umi udsn tilmct n Munna…

Di Dzayr, jar tamara d tsmudvi d tirghi d inidan4, d tumart ad di tittvawin n Munna i s iticcn azmr d tizmmar zi itbdda xf idvarn nns; d nttat i days itggn ul hma ad yarnu ghr dat. Lqmi itadf dg whcuc nns awarni ussan izirarn n ysi-srs dg iyyran n tzayart, itzzvl xf worur uca issnta istvca5 dg uzllif nns tudart i kids ghad iddr: ur itghimi ca d ismgh ghar urumi, ad iyru mayn umi izmmr n idrimn, ad idwl ghar tmurt nns, ad ig tyuya nns, ad ikrz tiqiradvin nns, ad irrzv imula d ibuda: tamurt ur issghmiyn ad tt yarr tssghmay s twuri n ufus nns; ad iccvr tisarfin d iqbbuzn d iqubac, ad zzisn izvwa isggwusa n tzawa itaghn tamurt zi imir ghar imir; ad isgh mayn umi izmr n izllifn n wudji d tghatvin, ad msarawn, ad dwrn d thimirt; s tadvuft i ghad tzdva Munna ad ggn tassut; tarwa nsn ad jjawnen acffay d ughi d trussi d waccir – ur tssnen lazv ur zvrrn tismdvi; ad izzvu azmmur d tsrighwa d wurtan; ddmnt ad is itg ighmayn6… Munna ad tili d tisit nns, d ajnna nns, d axxam nns…; afus dg wfus ad ssymn arrawn nsn, ad tn sskkn ghar tnumal zi ghad d ffghn d imsnawn imqranen, hma ur tddrn mayn iddr ntta, hma ur xafsn itkk mayn xafs ikkin..

S tirja amacnaw tin ad i yqqim Badi ibdd x idvarn nns, i ttugha issghray tarzg n unadi d tirriza7 di Dzayr.

Anbdu yad, umi d irgb x Umjjaw, dg wbrid nns ghar taddart, izvra tifawin d isfdvawn g izuray n taddart n imarrawn n Munna. irddu ul nns: issar ca i Munna? Ttugha yuhl di ticri, maca rxxu awhal nni idvwa: itaca akd ixf nns ifsus, itmysi d takssit: ur yuci mrmi yudf ighzr n iobdunen ula mrmi t iffgh; di tsawnt n Tglmamin n Uffar itaca ammid t idhhi ca: ittvaw ur illi issururuf. Umi ittvf di tsawnt n wmrabdv isla am ticti n wallun: d imzzughn nns i ytsudvn? izzrz azllif nns atagh ad xafs yjj uzwwc, maca ntta iggur ghar dat azudv n wallun yarnnu. Ghar Ufadvis n Wmghar issnta itsla, jar tiyyita n wallun, aspiwrer n tmgharin yiwdvn – ca n ughnnj ur illi d aghnnj ur illi d amttva:

«ayttum n tiyni,

ayttum n tiyni;

amttva nnm d aghrib,

a ultma issru yi…»

waxxa awaln n wspiwrer nni ur t tiwdvn fran maca issn tn. U issn min ttinin: Munna wcin tt. U ta d tamghra nns.

Am wn iggurn ntta ittvs, iqqim iggur alami iwdv taddart n tmghra. Jar tfawt tayllint d tallst, izvra Munna jar tmgharin, ict ttddz s anlla8, ict tssuydda yas ackuk, ict tccat gw allun… D tidtt: tad d tamghra n Munna ! U tidtt a itwala t s tittvawin nns, ur illi mani zzis ghad irwl.

Tcci t tmssi; yuca akd wadvuf nns ifssi; irgha am wn iwta wassam; ittvf t id ijn fad ommrs ur t izvri. Izzughr idvarn nns ar tanut; issdvr agga, issiry t d iccur s waman; iswa tissi n wn ikkin tanzruft9 ur iswi.

Idv nni ur izvri idvs; tamara n wbrid ur zzis tiwi wara; iqqim itari-ittvar g isuray; mayn ghad ig? ad idwr ghar Dzayr, ad ssin ikk d abrid, ad ijmmdv, mamc ur itsri ommrs xf Munna d mayn zzis issctan10? Nigh ad tt ittu, ad ig ixf nns ur tt issin? Wap, amri yufa! maca mamc ghad ig ad tt ikks zg ixf nns mbra ad idwr ur illi d ntta – ur iggi ixf nns? Nttat d ntta d idj, u idj ur itwikks zg idj…

Maca mayn ur izmmr ad yisi s nnj qahh: ad issn is Munna ttili akd idj nnidvn. Jar tittvawin nns tmsdvfarn imdwanen11: ttvfi t tghufi, itaca akd idmarn nns tnkkr daysn tmssi; izruza azllif nns hma ad s arn tittvawin, maca ghas nitni ad agwjn cwayt ntta ad tn yarr: ur izmmr ad tn itwala, ur izmmr ad iqqim ur tn itwili! Simma yiwdv ughzdis nns tamurt ili kkin d jar tittvawin nns, uca ad isur ibdd ammid t ttacm tmurt.

Amnni i yqqim itagh itettvf12 arami t ighdvr wewhal. Iwdva, ikka xafs idvs, ikka adu tmurt; dg idvs nns izvra ixf nns iddakkwal d zi Dzayr, iwdv d ighzr n Mrwct, ingi d xafs ighzr; Munna ajmmadvin, ntta itmughzval akd waman, iswazzadv ghars, amazzar13 issaggwaj t xafs…

Ikkr d iswa s tidi, itrjijji d tasttva. Tugh tfuct tettvar ad tghri. Ikkr, yudf ghar whcuc n imassn14 n tyrza, ikks idj n wsghun d muzzur, igg t adu wqubbu uca idvra ghar yill. Wmi iwdv iqqim xf ubadu, inndv asghun i wammas nns, izvyyr tghuni; iqqn t ghar idj n wzvru imghar ur iwti di tmurt, hma lqmi ghad igr iman nns dg ill ad kids iwdva wzvru nni afd ur itghimi s nnj i waman. Umi isala asmuttg15 n ixf nns, ur ijji i tudart manis t d ghad tettvf, iqqim ad iccur tittvawin nns s wawlafn16 imggura n tudart s nnj i tmurt n Tcukt.

Tamurt ad, s yill nns d idurar nns, s ighzran nns d isdjyiwn, s twririn nns d idmrawn, s tsuwwa nns d tyusar, s imula nns d isummar, s tiziwin nns d tghzwin, s ighzran nns yuzghn d taliwin, s ibridn nns d tbridin… tamurt a issn tt amn issn arrimt nns; itaca akd ixf nns d cwayt zzays. Umi izwg ghar Uprn tikklt tamzwarut yuca akd wksum nns itghrusa d tighrsi – ommrs ur iggnfi uyzzim n tghrsi nni. Rxxu, ntta ibdd x uguji nns amqran, itaca akd uyzzim nni irzzm amur nnidvn. Abttvu x Munna isdvrghl t; abttvu x tudart ad t ibdva x tmurt a itxs amn itxs Munna – timxsa n mzri, n uzuzdv17. Lqmi tugh iddakkwal zg Uprn, lqmi ghad iswunfa idv nni amzwaru, itkkr zg idvs zic tuffut n tiwcca nns, tayyut oad tsmuna ibhrar nns, itffgh zi taddart, itmsagar akd tmurt, arnnunt imttvawn zzat i wazvri nns amghnan. Aswadv nns d asqiccm18 s tittvawin – amri itaf ili isskka xafs afus nns ansa ansa. Turart n tfawt d tiri jar imura d isummar, jar tisi n tsdjyiwin d ighzran d ticcwt n tyurar d idurar tsbdda ya s ur s wazvri… Issn tasdjya ya mcta trni gw allagh; izvra ayddim in mcta irni di tiriwt; yughr i waddar ad mcta yuli… Itnndv i yzghran: tasrighwa yad tarnu d ict n tcdvat; azmmur in yughi t ca: afar nns illnt; tafirast a ur turu ca am wazghat; urtu ya, acfir in…

Maca twara yad ikk d ca jar s d akid sn; yuca akid sn igwjn xafs; tittvawin nns ur xaf sn trusnt, tkknt s nnj-s nnj; immexs tn; amsawadv nni tugh illan jar s d akid sn iqdvu usghun nns; tittvawin nns urant19; itaca akd iman nns yura – ur days mayn ghad sn iwc. Tudart d mzri u lqmi ur illi mzri ur ttili tudart. U mzri isala akd ubttvu x Munna.

Idv nnat ikkas d dg wzllif am wassam ad ingh Munna, zissn ad ingh iman nns; izzrz dghya azllif nns: ur izmmr ad yisi ad tt itwala akd idj nnidvn, maca ur izmmr ad isswagh20 Munna. Umi d ikkr zg idvs nni n wudgizv21 tugha tighawsiwin frant dg zllif nns – d ntta i ghad ikksn.

Ict n tikklt nnidvn, tikklt tamggarut, isskk afus nns x wsghun inndvn i wammas nns, izvyyr tassarrawt; iswizzdv ghar tsarrawt ighnsn azvru nni i ghars iqqn, irnu s tghuni. Indvr tittvawin nns g wghlluy: d azwraragh am ucmmudv. Ikkr ibdd; azllif nns yura; ur itici s wara; ur iswigim di ca. S mayn days icttvn n tzmmar yisi ixf ns d takssit, igr t gw aman.

Nnurzmn hma ad s djn abrid ad yadf uca dwrn aya ghar uya d.

Tdvr d tallst.

Amawal

1 La mer

2 de temps en temps

3 les rayons

4 l’exil

5 construire

6 les légumes

7 l’humiliation

8 le henné

9 le désert

10 isscta : rappeler

11 les images

12 s’agiter

13 le courant

14 les outils

15 la préparation

16 les images

17 le désire

18 caresser

19 yura : vide

20 faire du mal

21 l’épuisé

 

 

Copyright 2002 Tawiza. All rights reserved.

Free Web Hosting